Bijzondere vondsten bij opgraving 17e eeuwse oliemolen

WORMERVEER – Op de hoek van de Celebesstraat en het Zuideinde zijn de resten opgegraven van de zeventiende eeuwse oliemolen De Ram. Archeologen van opgravingsbedrijf Hollandia uit Zaandijk hebben, in samenwerking met de gemeente Zaanstad, aannemingsbedrijf Bot Bouw B.V. uit Heerhugowaard en Floris Infra uit Wormerveer, de complete fundering van de molen, de noorderschuur en de zuiderschuur bloot gelegd. Gemeentelijk archeoloog Piet Kleij: “We hadden wel verwacht dat we overblijfselen van de molen in de grond te vinden waren, maar dat ze zo goed bewaard en stevig waren, had ik nooit durven denken.”

Het doodbed, dat is het ronde plateau waarop de rechtopstaande molenstenen draaiden die de oliehoudende zaden pletten, zat nog vrijwel ongeschonden in de bodem, wat een zeldzaamheid is. Ook de drie oliekelders, de zware poeren waarop het molenlijf rustte en de poeren van beide schuren waren nog gaaf. Verrassend was dat de poeren van de noorderschuur op een raamwerk van lange planken stonden, iets dat nog nooit eerder is gevonden.

Doodbed

Piet Kleij: “Dat de molenplattegrond zo gaaf bewaard is gebleven, is van groot belang. De Ram is namelijk gebouwd in 1639 en behoort daarmee tot de oudste oliemolens. De in 2018 opgegraven en eveneens zeer gave plattegrond van oliemolen De Vrijheid aan de Noorddijk in Wormerveer dateert van 1742. Deze molen was al veel verder ontwikkeld en was veel groter dan De Ram. Door beide plattegronden met elkaar te vergelijken kan misschien iets worden gezegd over de ontwikkeling van de Zaanse oliemolens door de eeuwen heen.”

De opgraving wordt naar verwachting deze week afgesloten. De archeologische vondsten zijn waar mogelijk meegenomen en opgeslagen.

Foto: De plattegrond van de molen schuin van boven, richting de Zaan en de Veerdijk in Wormer. Het witte rond in het midden is het doodbed, dat centraal in het molenlijf stond. De drie geelwitte vierkante blokken eromheen zijn drie van de acht poeren waarop het molenlijf rustte. De andere vijf zitten nog in de bodem. De vierkantjes aan de linkerzijde van het molenlijf zijn de poeren van de zuiderschuur, de geulen rechts van het molenlijf zijn de plaatsen waar de poeren van de noorderschuur stonden en waar het raamwerk van planken lag. De drie witte figuurtjes zijn archeologen.